Έθνους Αφύπνιση: ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ o τίτλος της καινούργιας έκδοσης του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα. Στην έκδοση παρουσιάζονται για πρώτη φορά περισσότερες από εκατό συλλυπητήριες επιστολές τις οποίες έλαβαν οι οικογένειες Μελά και Δραγούμη, όταν έγινε γνωστή η είδηση του αδόκητου θανάτου του Μακεδονομάχου Παύλου Μελά. Το αρχειακό υλικό παραχωρήθηκε στο Μουσείο από την εγγονή του, κ. Ναταλία Ιωαννίδη για την επιστημονική ανάδειξη και αξιοποίησή του. Η έκδοση πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, ενώ όλο το κόστος της έκδοσης ανέλαβε η Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Δράμας ΚΥΚΛΩΨ.
Το γεγονός της θυσίας του φλογερού πατριώτη, η εμβέλεια του ηρωικού θανάτου του, που συγκλόνισε το πανελλήνιο και ο απόηχος του θρύλου του Μελά παρουσιάζονται μέσα από τις μοναδικές αυτές επιστολές. Στον τόμο δημοσιεύονται οι πρωτότυπες επιστολές σημαντικών προσωπικοτήτων της εποχής, όπως του Κωνσταντίνου Μαζαράκη – Αινιάν, του Γερμανού Καραβαγγέλη, του Λάκη Πύρζα, του Αθανάσιου Εξαδάκτυλου, της Λουίζας Ριανκούρ, της Αικατερινής Λασκαρίδου και της Σοφίας Τρικούπη. Η έκδοση περιλαμβάνει επίσης, ψηφίσματα δήμων, κοινοτήτων, εταιρειών και πληθώρας συλλόγων του ελεύθερου, υπόδουλου και παροικιακού ελληνισμού των αρχών του 20ού αιώνα. Μέσα από τα μοναδικά έγγραφα αναδεικνύεται η διάσταση της θυσίας του Μελά, μιας ηρωικής πράξης που έκανε το Μακεδονικό Ζήτημα εθνική υπόθεση.
Συγγραφείς της έκδοσης οι κκ. Σταυρούλα Μαυρογένη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΠΑ.ΜΑΚ. και Διευθύντρια του Κέντρου Έρευνας Μακεδονικής Ιστορίας και Τεκμηρίωσης (Κ.Ε.Μ.Ι.Τ.) και ο Δρ Νεότερης Ιστορίας Κωνσταντίνος Παπανικολάου. Τη φιλολογική επιμέλεια της έκδοσης είχε η Διευθύντρια του ΙΜΜΑ, κ. Φανή Τσατσάια, ενώ τον σχεδιασμό ανέλαβε η κ. Μαριέτα Πανίδου, χρόνια συνεργάτιδα του Μουσείου. Η πολυτελής έκδοση Έθνους Αφύπνιση: ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ αριθμεί 186 σελίδες και διατίθεται από το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα.
